W dzieciństwie każdy z nas budował szałasy, budowaliśmy domki na drzewie i inne konstrukcje służące jako baza, centrum dowodzenia czy po prostu miejsce gdzie mogliśmy schować się przed światem.
Budowa szałasu była dla nas dzieci czymś wyjątkowym i naturalnym, nikt nie uczył nas budowy, każdy z nas wiedział jak zbudować szkielet szałasu i jak ułożyć poszycie dachu. Instynkt przetrwania zakodowany w genach.
Spanie w szałasie i bliskość natury:
Każdy kto ceni sobie piękno tego świata, świata naturalnego, nieskażonego cywilizacją powinien wrócić do pierwotnych instynktów, zbudować szałas i spędzić w nim noc. Nowe doświadczenia gwarantowane, można również poznać siebie z innej strony ;)
Polecam audycję radiową gdzie w kilku słowach tłumaczę jak zbudować szałas ;)
Szukaj mnie po 20 minucie
Rodzaje szałasów:
Szałas szałasowi nie równy, wyróżniamy kilka rodzajów szałasów, każdy z nich ma swoje zadanie i powinien być budowany w zależności od warunków pogodowych czy sytuacji w jakiej się znaleźliśmy.
Nie będę tu wymieniać poszczególnych nazw, bo i tak nikomu nic one nie powiedzą, ale warto wspomnieć, że nasze schronienie może być jednospadowe lub dwuspadowe. Do budowy możemy użyć znalezionego kawałka plandeki, materiału, możemy użyć powalonego drzewa, korzenia wyrwanego z ziemi (karpy). Jak to już bywa w całym temacie przetrwania ograniczeniem jest tylko nasza pomysłowość.
Budowa Szałasu:
Klasyczny szałas (schronienie) wygląda jak na rysunku powyżej, każdy z nas w dzieciństwie pewnie budował tego typu konstrukcję .
Na czerwono zaznaczone są tak zwane słupy, na których podparta jest kalenica, najważniejszy element konstrukcyjny naszego szałasu, to na kalenicy będzie oparty cały ciężar dachu, co za tym idzie, czym stabilniej zamocowana kalenica, tym bardziej stabilna i odporna na wiatr będzie nasza konstrukcja.
Na rysunku powyżej widoczny jest szałas dwuspadowy, gdzie ułożone po obu stronach konstrukcji krokwie, umożliwiają nam ułożenie pokrycia dachu. Dach możemy pokryć znalezionym kawałkiem materiału, plandeki, folii, gałęzi, liści, kory z powalonego drzewa, możemy również użyć traw.
Niektóre poszycia dachu możemy wykonać tworząc tak zwaną ziemiankę, czyli po uprzednio stabilnie wybudowanej konstrukcji, solidnie przymocowanych krokwiach do naszej kalenicy, możemy użyć do wyłożenia poszycia dachu materiałów jak poniżej:
mech, glina, glina zmieszana z trawami, darń.
Pamiętaj jednak, że czym cięższe pokrycie dachu, tym stabilniejsza i wytrzymalsza musi być nasza konstrukcja (szkielet).
Część schronień możemy wybudować poniżej powierzchni ziemi, czyli wykorzystując leje po bombach, czy okopy których pełno jest w lasach. Możemy również sami okopać miejsce naszego noclegu. Plusem tego typu schronienia jest to, że jesteśmy bardzo dobrze osłonięci od wiatru, ale ma też sporą wadę, podczas obfitych opadów deszczu z pewnością obudzimy się w błocie ;) Są patenty aby podziemny szałas zabezpieczyć przed zalaniem ale to już temat na inną okazję ;)
Najlepszą nauką jest praktyka, więc rusz tyłek sprzed komputera i leć budować swój pierwszy dorosły szałas :).
A - Szałas dwuspadowy z poszyciem wykonanym z liści i traw, jego wodoszczelność daje dużo do życzenia, bez dodatkowej warstwy patyków na wierzchu szałas odfrunie gdy zawieje większy wiatr.
B - Szałas dwuspadowy, jego poszycie wykonane jest z samych gałęzi i chrustu, wodoszczelność zerowa chyba, że na wierzch położymy płaty kory z powalonych drzew.
C - Szałas dwuspadowy, do pokrycia dachu zostały użyte w tym wypadku, znalezione materiały takie jak folia malarska itd. Wodoszczelność 100% (oczywiście jeśli folia jest w całości).
D i F - Szałas jednospadowy, poszycie dachu wykonane z liści i gałęzi drzew, odkryte boki szałasu sprawiają, że idealnie nadaje się na lato, w zimniejsze noce mamy tu możliwość ogrzania się od ogniska.
E - Szałas dwuspadowy schodzący na końcu do ziemi. Konstrukcyjnie najprostszy szałas do wykonania, nie wymaga też zbyt wielkiego nakładu pracy i czasu. Poszycie możemy wykonać tu z każdego materiału, dodatkową zaletą tej konstrukcji jest to, że na wykonanie go potrzebujemy mniej materiału niż w przypadku poprzednich szałasow.
Konstrukcja szałasu jednospadowego, łączenia możemy wykonać bez użycia sznurków czy innego materiału. Wbijamy w ziemię dwa słupy (szerokość ustalamy tak aby była dopasowana do naszego wzrostu). Do słupów przymocowujemy kalenicę a następnie pod kątem 45' opieramy krokwie. Kąt 45' umożliwia wodzie bezproblemowe spłynięcie do ziemi.
Poszycie układamy zawsze od doły do góry, niezależnie jakiego materiału użyjemy (tak samo jak układana jest dachówka na dachu domu)
Szałas dwuspadowy i jego konstrukcja, identycznie jak w przypadku jednospadowego szałasu mocujemy słupy i kalenicę z tą różnicą, że krokwie ustawiamy po obu stronach, również pod kątem 45'. Słupy możemy zastąpić drzewem, kalenicę możemy zastąpić sznurkiem, przywiązując go między dwoma drzewami. Poszycie dachu, najlepiej wykonać z materiałów sztucznych, ale w sytuacji awaryjnej liście czy gałęzie też się dobrze sprawdzą.
Szałas Jednospadowy z paleniskiem, w tym wypadku pokrycie krokwi powinno być wykonane z ziemi, darni lub dużych liści, tak aby szczelność ściany szałasu była 100%. Odbite ciepło ogniska od takiej szczelnej i grubej ściany, zapewni nam maksymalny komfort podczas spania, można tu zastosować ognisko typu NODIA, które na całej swojej szerokości będzie ogrzewać nas przez całą noc podczas snu, bez konieczności budzenia się i dokładania do ogniska suchego drewna.
Powyższy szałas możemy wykonać z plandeki, folii NRC lub każdego innego materiału, który znajdziemy podczas naszej wędrówki. Rozciągnięty sznurek lub splecione trawy czy korzenie drzew, tworząc w tym wypadku kalenicę, na której rozwieszamy naszą plandekę. Zaleca się w tym wypadku dobrze przymocować kołkami lub wkopać w ziemię ściany szałasu tak, aby wiatr nie porwał nam naszego schronienia a deszcz nie zalał legowiska. Powyższy szałas jest najłatwiejszą do wykonania konstrukcją.
Powyższy stelaż umożliwia nam budowę schronienia dwuspadowego, możemy użyć też tej konstrukcji jako suszarki do ubrań czy mięsa. Możemy również zawieszając tkaninę na poprzecznych bocznych belkach, zbudować improwizowany hamak. Tego typu schronienie przyda nam się w tropikach, gdzie wszelkiego typu owady czy gady wychodzą w nocy na polowanie. Budując hamak na takim stelażu pamiętajmy o odpowiednio grubym drewnie, z którego wykonujemy słupy i boczne belki. Materiał zawijamy na belkach bocznych kilka razy tak aby pod naszym ciężarem, materiał napinał się, utrzymując nasz ciężar (wygląda to jak podwieszane łóżko).
Igloo lub Jama Śnieżna, idealne rozwiązanie gdy musimy nocować w zimę w plenerze. Igloo buduje się z wyciętych odpowiednio bloków lodu lub ubitego śniegu. Budowa Igloo stanowi bardzo czasochłonne zajęcie wymagające niemałej praktyki natomiast budowa Jamy Śnieżnej nie wymaga wielkich umiejętności, wystarczy usypać wielką górę ze śniegu, ubić śnieg dokładnie. Podczas usypywania jamy można wzmacniać konstrukcję gałęziami. Gdy mamy już usypaną wielką górę śniegu, zabieramy się za drążenie środka naszego schronienia, dobrze jest mieć przy sobie saperkę, ułatwi nam pracę, jednak dobrze wyprofilowana gałąź również da sobie radę. Norę drążymy tak, aby nasze legowisko było powyżej górnej części wejścia, zapalona mała świeczka w tego typu schronieniu zapewni nam ciepło i podniesie o kilka stopni temperaturę, a co najważniejsze osuszy trochę powietrze w środku zwiększając nasz komfort. Używając świeczki ważne jest, aby wydrążyć mały otwór odprowadzający dwutlenek węgla ze środka.
*** Przepisy prawne: każda budowa szałasu w lesie wymaga zgody właściciela terenu leśnego.
** Każde wycinanie drzew i gałęzi w lesie jest wykroczeniem. * Jeśli już budujesz szałas, staraj się aby jak najmniej ingerować w naturę.